Aya RL – Zespół powstał na wiosnę 1984 roku w Warszawie założony przez muzyka rosyjskiego pochodzenia Igora Czerniawskiego, oraz dwóch członków, laureata Jarocina 83′ grupy Hak, Pawła Kukiza grającego również w zespole Piersi i Jarosława Lacha.

Jeden z najbardziej oryginalnych zespołów lat 80′, potrafiący w wyjątkowy sposób odnieść się do otaczającej rzeczywistości, oraz umiejętnie zastosować decydujące o jego brzmieniu instrumenty elektroniczne.
Nazwa stanowi skrót od Aya Red Love.
Pomysłodawcą i zarazem menadżerem Aya RL był organizator festiwali w Jarocinie Walter Chełstowski, któremu później zespół poświęcił „Waltera pamięci rapsod żałobny”.
„Jazz”, pierwsze nagranie tria, cieszyło się jeszcze umiarkowanym powodzeniem, ale następna piosenka, niemal kultowa „Skóra” została mega wielkim przebojem i wręcz hymnem pokolenia wychowanego na jarocińskich festiwalach.
W prosty, ale dosadny sposób ukazała kołtuństwo Polaków, oraz nieakceptowanie przez nich ludzi inaczej myślących i wyglądających.
Zresztą Paweł Kukiz, wychowany w małym dolnośląskim mieście Niemodlin, napisał tekst „Skóry” na podstawie własnych przeżyć, tak jak i inne utwory zespołu.
Piosenkę te znakomicie przyjęto na festiwalu Jarocin 84′, gdzie miał miejsce pierwszy publiczny występ Ayi RL.
Na wiosnę roku następnego zespół nagrał swój debiutancki album Aya RL, tzw. Czerwony, wydany w roku 1985 co prawda nie zawierający „Skóry”, ale z dziesięcioma bardzo udanymi, jednorodnymi stylistycznie kompozycjami o słowach ukazujących Kukiza jako wybitnego autora, tylko nagranie „Wariant C” napisał Robert Gawliński, wówczas występujący w formacji Madame.
Wokalista Ayi RL, zwłaszcza w „Ulicy miasta” i „Naszej ścianie”, świetnie odmalował problemy ludzi doby stanu wojennego, szarych ulic i kartek na żywność.
Jedyna instrumentalna kompozycja na płycie „Polska” zdobyła nagrodę na dorocznym konkursie organizowanym przez firmę Roland. Ponadto kilka piosenek zostało wykorzystanych w filmach „Fala” w reżyserii Piotra Łazarkiewicza i „My Blood Your Blood” obraz wyprodukowany dla telewizji BBC, nakręcony podczas festiwalu Jarocin 86′.
Czerwony album Ayi RL jedna z najważniejszych polskich płyt lat 80′ okazał się apogeum artystycznym formy i popularności tria, tym bardziej że nie prowadziło ono ożywionej działalności koncertowej. Zresztą w listopadzie 1985 roku Lach schronił się przed służbą wojskową w USA, toteż dalsza działalność zespołu stanęła pod dużym znakiem zapytania. Dopiero po trzech latach absolutnej stagnacji zespół został zasilony przez gitarzystę Adama Romanowskiego, który na na pierwszym albumie Ayi RL gościnie grał na instrumentach perkusyjnych.
Czerniawski, Kukiz i Romanowski nagrali w marcu 1989 roku jeden album znów zatytułowany Aya RL, a od koloru okładki zwany Niebieskim. Przyniósł on muzykę o wiele bardziej skomplikowaną i o wiele gorzej przyjętą zarówno przez publiczność, jak i krytyków.
W roku 1989 zespół wziął udział w koncercie Rock Opole, a w następnym w Romana Libera w Warszawie.
Potem Aya RL właściwie przestała istnieć. Kukiz reaktywował zespół Piersi i osiągnął z tą grupą duży sukces, przyłączył się też do Emigrantów.
Romanowski nagrał solową płytę. Dziesięć łatwych utworów z muzyką New Age i został prezenterem radiowym. Czerniawski zaś ilustrował filmy, sztuki teatralne i spektakle baletowe, oraz wydał dwa albumy z muzyką elektroniczną Jutro będzie wczoraj (93′) nota bene wydany tylko w ZSRR i Gone (94′). Ponadto wspomógł zespół Róże Europy na Krwi Marylin Monroe.
Po powrocie do Polski Lacha w 1992 roku Aya RL została reaktywowana w oryginalnym składzie, jednak Kukiz szybko zniechęcił się do zespołu. W efekcie nagrana w duecie w 1993 i 94′ roku płyta Nomadeus zawierała muzykę odmienną od płyt poprzednich, stonowaną, głównie o charakterze ilustracyjnym, w całości opartą na instrumentarium komputerowym. Choć płyta ta została nominowana do nagrody Fryderyka w kategorii „album z muzyką teneczną”, nie zdołał zaintersować publiczności
Na jesień 1996 roku Aya RL zapowiedziała wydanie albumu Calma, który poprzedził maksisingiel z czterema wersjami utworu „Ameryka”, oraz nową wersją „Jazzu”. W sesji tej wziął udział Paweł Kukiz.
Rok 1998 przynosi ostatni jak dotąd przejaw działalności Ayi RL, płytę Change in Form.
Igor Czerniawski zrezygnował już z odniesień do world music, muzyka jest mniej przystępna, bardziej zbliżona ku elektronicznej awangardzie.

Początków grupy Aya RL szukać trzeba na festiwalu w Jarocinie w 1983 r. Wtedy to doszło do spotkania występującego tam solowo przebywającego od 1982 r. w Polsce Rosjanina Igora Czerniawskiego z dwoma muzykami laureata tej edycji festiwalu, grupy „Hak” – Pawłem Kukizem i Jarkiem Lachem. W następnym roku już jako trio AYA RL (wcześniej przez chwilę z zespołem współpracował także klawiszowiec Robert Milewski) grupa odnosi sukces w Jarocinie, gdzie Paweł Kukiz dodatkowo wystąpił jako wokalista grupy „Piersi”. Wkrótce po festiwalu utwór Ayi „Skóra” (ku zaskoczeniu samych autorów) staje się jednym z największych hitów nie tylko roku 1984. Sukces utworu przynosi jednak mylne wyobrażenie o zespole, który nie planował iść w kierunku młodzieżowych „hymnów”

W 1985 roku ukazuje się pierwsza płyta grupy (zatytułowana po prostu „Aya RL”), która staje się autentycznym wydarzeniem. Nie ma na niej (z premedytacją) „Skóry”, jest za to muzyka wysublimowana, przesycona intelektualnym smaczkiem (choć na szczęście, dzięki tekstom Kukiza nie przeintelektualizowana). I mimo braku de facto przebojowości płyty, kilka utworów staje się autentycznymi „hitami” (choćby „Ściana” czy „Ulica”). Zachwytom i krytyki i publiczności (także podczas prezentacji na żywo, np. na festiwalu w Jarocinie’85) praktycznie nie ma końca.

Wkrótce po nagraniu pierwszej płyty do Stanów Zjednoczonych wyjeżdża Jarek Lach. Igor z Pawłem zaczynają pracę nad następnym materiałem, jednak w związku z brakiem przekonania odnośnie stworzonych rzeczy obaj postanawiają poczekać z kontynuacją prac. Wtedy też Czerniawski wpada na pomysł, żeby zorganizować pod nazwą AYA, mającej być symbolem sztuki otwartej, większa grupę ludzi i rozpocząć wspólną pracę. Mieli w tym uczestniczyć m.in. Paweł Kukiz, Robert Gawliński, Beata Pater. Plan upada, okazuje się utopią. Jedyną pozostałością jest realizacja kilku nagrań z Beatą Pater, z których jedno – „Ażeby”, wydane pod szyldem Brygady Miłości (B. Pater, I. Czerniawski, Cezary Włodarczyk i Adam Romanowski) ukazuje się na składance Tonpressu „Cisza jest, nic się nie dzieje”

Igor Czerniawski pracuje w tym czasie także jako producent nagrań. Realizuje m.in. Kosmetyki Mrs Pinki (których w pewnym momencie staje się członkiem), Miliona Bułgarów, Ziyo, RAP, Kineo RA, zgrywał płytę Aurory.

Od września 1987 roku, już z Adamem Romanowskim jako gitarzystą (z którym Czerniawski znał się jeszcze ze wspólnych studiów na Uniwersytecie Łomonosowa w Moskwie i grania w grupie Tanie Wino), grupa wznawia prace nad nową płytą. Ich efektem jest druga płyta, prezentująca muzykę bardziej zróżnicowaną, czasami wręcz drapieżną i agresywną. Jednak chłodne jej przyjęcie powoduje, że na następny album Ayi znowu trzeba czekać ponad 5 lat. W międzyczasie współpracę z zespołem kończy Paweł Kukiz, natomiast Adam Romanowski koncentruje się na pracy dziennikarza. Jego miejsce ponownie zajmuje Jarek Lach, jednocześnie następuje rezygnacja z wypełnienia zwolnionego przez Kukiza miejsca wokalisty. Od tej pory Ayę RL stanowią dwie osoby: I. Czerniawski i J. Lach.

„Nomadeus”, trzecia płyta Ayi RL (wydana w 1994 r.) stanowi polską wersję „world music” – muzyki elektronicznej, zabarwionej odniesieniami do etnicznych brzmień światowej muzyki (nurt największą popularność zyskał po komercyjnym sukcesie grupy „Deep Forest”). Z pierwszymi dwiema płytami grupy „Nomadeus” nie ma wiele wspólnego. Śpiew (i teksty) Kukiza zastąpiony zostaje etnicznymi wokalizami, muzyka jest mocno zrytmizowana i na pewno bardziej przystępna od wcześniejszych dokonań.

W listopadzie 1996 r. ukazuje się czwarty album Ayi – „Calma”. Płyta jest de facto kontynuacją „Nomadeusa” – ciągle oparta jest na elektronicznej wersji muzyki etnicznej. Pewną ciekawostką jest udział na płycie Pawła Kukiza – jego głos ze starych nagrań wykorzystano w remiksach starych utworów – „Ameryki” (dawne „Za chlebem”), „Jazz” oraz „Wy to ja”. Kukiz uczestniczył także w kręceniu promocyjnego teledysku do utworu „Ameryka”.

Albumy:

1985 Aya RL (czerwona)
1989 Aya RL (niebieska)
1994 Nomadeus
1996 Calma
1998 Change in Form

Ważniejsze nagrania:

1984 Jazz
1984 Skóra
1985 Ulica miasta
1989 Waltera pamięci rapsod żałobny
1989 Za chlebem
1989 Jak ze stali i ze szkła

współredagowali: motylek/ejtismen

źródło: materiały własne