6 lutego 2019

Amanda Lear

Amanda Lear, urodziła się 18 listopada 1939 w Hongkongu lub 1950 w Sajgonie  – francuska piosenkarka, autorka teksów prezenterka telewizyjna, malarka, aktorka i była modelka. Po dziś dzień pochodzenie Amandy Lear nie jest do końca wyjaśnione. Nie ma praktycznie żadnych wiarygodnych informacji odnośnie daty i miejsca urodzenia piosenkarki czy jej dzieciństwa. Sama artystka dostarczała mediom za każdym razem innych informacji. Jako miejsce swego urodzenia podawała już Hongkong, Singapur, Sajgon i Szwajcarię. Jeśli chodzi o datę urodzenia, zależnie od wersji podawane są różne lata między 1939 i 1950. Nie wiadomo też prawie nic o jej rodzicach: jakie nosili imiona, skąd pochodzili, czym się zajmowali. W wywiadzie z 1976 roku przeprowadzonym dla niemieckiej telewizji Lear wyznała, że jej matka była Rosjanką, a ojciec brytyjskim oficerem, a także, że rodzice od dawna już nie żyli.

Swą karierę rozpoczęła jako modelka jeszcze w latach 60., pozując do magazynów takich jak Elle i Vogue. W tamtym czasie nawiązała też znajomość z hiszpańskim malarzem Salvadorem Dalí, którego była muzą i najbliższą przyjaciółką przez następne ponad 15 lat. Szczyt popularności osiągnęła jednak jako piosenkarka pod koniec lat 70. dzięki takim przebojom jak „Tomorrow”, „Queen of Chinatown”, „Follow Me”, „Enigma (Give a Bit of Mmh to Me)”, „The Sphinx” i „Fashion Pack”. Była wówczas jedną z najpopularniejszych wykonawczyń muzyki disco w Europie. W latach 80. zajęła się głównie pracą w telewizji, zwłaszcza we Włoszech, gdzie prowadziła wiele popularnych programów rozrywkowych, jak i karierą malarską, wystawiając swoje prace w wielu galeriach Europy. W kolejnych latach kontynuowała karierę telewizyjną i malarską, sporadycznie pojawiając się w filmach i wydając nowe albumy. Pod koniec pierwszej dekady XXI wieku rozpoczęła karierę teatralną. Obecnie często pojawia się we włoskiej i francuskiej telewizji i nadal nagrywa. Dotąd sprzedała łącznie około 15 milionów albumów oraz około 25 milionów singli na całym świecie. W 1965 trafiła do agencji modelingowej Catherine Harlé. Chcąc uzyskać fundusze na studia, wróciła do Paryża pracując jako modelka dla takich projektantów jak Paco Rabanne i Yves Saint-Laurent. Niedługo potem zaczęła pojawiać się w takich magazynach jak Elle czy Vogue i została modelką dla m.in. Mary Quant i Coco Chanel. Po jakimś czasie rzuciła szkołę plastyczną, poświęcając się wyłącznie karierze modelki. Mieszkając w Londynie, pojawiała się na wielu przyjęciach towarzyskich i poznała takie sławy jak The Beatles, The Rolling Stones, Marianne Faithfull, Anita Pallenberg, Twiggy i Keith Moon. Po jednym z pokazów mody w Paryżu poznała hiszpańskiego malarza surrealistycznego Salvadora Dalí. W 1973 roku pozowała do zdjęcia na okładkę płyty For Your Pleasure zespołu Roxy Music. W 1975, zachęcona przez ówczesnego chłopaka Davida Bowiego, Amanda zdecydowała się na rozpoczęcie kariery muzycznej. Debiutancki singel „La Bagarre”, wydany dzięki francuskiej wytwórni Polydor, był przeróbką słynnego hitu Elvisa Presleya pt. „Trouble”. Osiągnął on względny sukces w Niemczech, gdzie Amandą zainteresowali się przedstawiciele wytwórni Ariola, zaintrygowani niskim głosem piosenkarki. Pierwszy album Amandy Lear, „I Am a Photograph” pojawił się w 1977 roku – tytuł płyty był odniesieniem do jej kariery modelki. Większość piosenek na płycie skomponował Anthony Monn, a prawie wszystkie teksty napisała sama Amanda. Album zawierał jej pierwsze duże hity: „Blood and Honey”, „Tomorrow” i „Queen of Chinatown”. Okazał się hitem i utrzymywał się na niemieckich listach sprzedaży przez 33 tygodnie. 1978 przyniósł jeszcze większe sukcesy. Amanda wydała Sweet Revenge, koncepcyjny album opowiadający historię dziewczyny, która oddała duszę diabłu, by zdobyć sławę i szczęście. Pierwszym singlem z albumu został utwór „Follow Me”, który odniósł ogromny sukces w całej Europie i dziś jest największym hitem piosenkarki. Album sprzedał się w kilkumilionowym nakładzie i zdobył status złotej płyty m.in. w Niemczech[5]. Płytę promowały kolejne single: „Run Baby Run”, „Enigma (Give a Bit of Mmh to Me)” i „Gold”. Podobnie jak na poprzednim albumie, tak i na tym Amanda napisała większość tekstów. W tym samym roku artystka wystąpiła też w sześcioodcinkowym programie muzyczno-rozrywkowym Stryx, emitowanym we włoskiej telewizji, u boku Grace Jones i Patty Pravo. Wykonała tam sześć piosenek – głównie utwory z płyty Sweet Revenge. W tym samym roku nagrała dwie piosenki, „Your Yellow Pyjama” oraz „Look at Her Dancing”, do włoskiej produkcji La ragazza dal pigiama giallo, które również ukazały się na ścieżce dźwiękowej filmu. Jeszcze w 1978 Amanda i Monn zaczęli pracować nad kolejną płytą, Never Trust a Pretty Face. Album zawierał zestaw bardzo zróżnicowanych piosenek, począwszy od dyskotekowego „Fashion Pack”, przez kabaretowe „Miroir”, aż po refleksyjne ballady takie jak „The Sphinx”. Amanda i na tę płytę nagrała cover – tym razem taneczną przeróbkę wielkiego hitu Marleny Dietrich, „Lili Marleen”. Wydana na początku 1979 roku płyta cieszyła się dużym zainteresowaniem i powtórzyła sukces poprzednich albumów. W tym samym roku artystka wyszła za mąż za francuskiego arystokratę Alain-Philippe Malagnac d’Argens de Villele. W 1980 Amanda Lear wydała czwartą płytę, Diamonds for Breakfast. Album, choć w Niemczech nie sprzedał się tak dobrze jak poprzednie wydawnictwa piosenkarki, okazał się przełomem w krajach skandynawskich i zawierał przebojowe single „Fabulous (Lover, Love Me)” i „Diamonds”. Tym razem duet Lear i Monn stworzył płytę bliższą muzyce rockowej niż poprzednim, dyskotekowym dokonaniom gwiazdy. Amanda czuła się jednak niekomfortowo wobec oczekiwań i wymogów ówczesnego przemysłu muzycznego, a szczególnie jej niemieckiej wytwórni. W Londynie zaczęła nagrywać piosenki na nowy album, a w nagraniach towarzyszył jej słynny producent Trevor Horn, który stał później za sukcesami Frankie Goes to Hollywood i płytą „Slave to the Rhythm” Grace Jones. Wytwórnia Ariola odrzuciła jednak przygotowywany materiał i kazała piosenkarce wrócić do Monachium, by tam rozpocząć pracę nad nowym albumem z Anthonym Monnem. Rezultatem tych nagrań była wydana w 1981 roku piąta płyta, Incognito, stylistycznie stanowiąca połączenie disco, popu i rocka. Promowana była m.in. singlami „Egal”, „Nymphomania” i „Hollywood Is Just a Dream When You’re Seventeen”, okazując się dużym sukcesem w Skandynawii i Ameryce Południowej. Specjalnie na południowoamerykański rynek muzyczny Amanda nagrała 3 piosenki z płyty w języku hiszpańskim.

Od 1982 roku piosenkarka współprowadziła włoski program rozrywkowy Premiatissima, który cieszył się dużą popularnością. Wydała single „Fever”, „Incredibilmente donna” i „Love Your Body”, a także pierwszą kompilację w karierze, Ieri, oggi. Jednak muzyczna kariera Amandy zaczęła słabnąć, a kontakty z jej wytwórnią płytową stopniowo się pogarszały. W roku 1983 wydała ostatni album dla Arioli, ale tylko po to, by wypełnić warunki kontraktu. W przeciwieństwie do poprzednich jej płyt, album Tam-Tam nagrała we współpracy z włoskimi producentami. Nowym piosenkom nadano „afrykańskie”, surowe brzmienie. Jednak album przeszedł w Europie prawie niezauważony, do czego przyczynił się zupełny brak promocji ze strony wytwórni. W końcu artystka zdecydowała się na rozwinięcie swojej kariery telewizyjnej. Pomógł jej w tym przyszły premier, Silvio Berlusconi. W kolejnych latach Amanda nagrała kilka dyskotekowych singli dla różnych wytwórni, między innymi „Assassino” i „No Credit Card”, z powodzeniem kontynuując karierę telewizyjną. W 1986 roku zaczęła pracować w Stanach Zjednoczonych nad nową płytą, Secret Passion, stanowiącą mieszankę muzyki tanecznej i rocka, zawierającą między innymi cover piosenki „Wild Thing” grupy The Troggs. Płyta miała być nie tylko powrotem Amandy Lear na szczyty list przebojów w Europie, ale także próbą podbicia Wielkiej Brytanii, USA, Kanady i Australii. Plany pokrzyżował jednak wypadek samochodowy, któremu Amanda uległa tuż przed promocją płyty. Musiała spędzić wiele miesięcy w szpitalu, by dojść do zdrowia i nie była w stanie promować albumu, który ostatecznie nie sprzedał się dobrze po żadnej stronie Atlantyku. Będąc w szpitalu, artystka zaczęła pisać powieść, zatytułowaną L’Immortelle. Była to surrealistyczna opowieść opisująca cierpienia kobiety nieśmiertelnej i wiecznie młodej, która stopniowo traciła swoich przyjaciół i nie mogła zatrzymać upływu czasu. We Włoszech w 1989 roku Lear prowadziła program rozrywkowy Ars Amanda, którego była pomysłodawczynią. Nagrała też album Uomini più uomini, zawierający wyłącznie włoskojęzyczny materiał stworzony wspólnie z popularnymi włoskimi muzykami, m.in. Paolo Conte. Płyta, nie będąca promowana żadnym singlem, nie okazała się sukcesem. Wkrótce ukazała się też jej francuskojęzyczna wersja, zatytułowana Tant qu’il y aura des hommes, zawierająca nowy singel „Métamorphose”. W 1992 roku piosenkarka powróciła do nagrywania muzyki tanecznej. Wydała singel „Fantasy”, który zdobył sporą popularność w klubach, zwłaszcza gejowskich. Rok później ukazała się płyta Cadavrexquis, wyprodukowana przez modnych wówczas twórców muzyki klubowej, m.in. Bass Bumpers.

W 1995 artystka powróciła do Monachium, by po raz pierwszy od 12 lat nagrywać tam płytę. Tak powstał album Alter Ego, nagrany dla słynnej wytwórni muzyki tanecznej ZYX Music, zawierający dyskotekowe piosenki w stylistyce eurodance. Promowano go trzema singlami, m.in. „Peep!”, który reklamował także nowy program erotyczny Amandy pod tym samym tytułem dla niemieckiej telewizji. W czerwcu 1995 roku Amanda wzięła udział w koncercie poświęconym muzyce disco i wystąpiła w Paryżu przed 5 tysiącami widzów obok takich sław jak Gloria Gaynor czy Boney M. Kolejne lata artystka spędziła przede wszystkim na prowadzeniu swoich własnych programów i gościnnych występach w telewizji. W 1998 roku nagrała płytę Back in Your Arms z nowymi wersjami starych piosenek. Wydawnictwo to nie zdobyło jednak uznania słuchaczy. W grudniu 2000 roku mąż Amandy zmarł w pożarze ich domu, mając 51 lat. Rok po tym wydarzeniu piosenkarka wydała płytę Heart, stanowiącą zbiór tanecznych piosenek, m.in. singlowy utwór „I Just Wanna Dance Again”, ballad oraz kilku coverów, w tym „Love Boat” z popularnego serialu z lat 70. oraz ponownie „Lili Marleen”, z nowym tekstem napisanym przez oryginalnego kompozytora Norberta Schultze’a. W tym samym roku we włoskiej telewizji pojawił się kolejny program z udziałem Amandy Lear jako prowadzącej, Cocktail d’amore, do którego artystka nagrała także premierową piosenkę pod tym samym tytułem. W roku 2004 na nowo popularność zdobył jeden z jej starych przebojów. Piosenka „Enigma (Give a Bit of Mmh to Me)” została wykorzystana w reklamie batonika Kinder Bueno w środkowej i wschodniej Europie. W 2005 roku wydano kompilację Forever Glam!, pierwszą, jaka posiadała autoryzację samej Amandy Lear. Zawierała jedne z najpopularniejszych piosenek gwiazdy, niektóre w nowym wersjach, a także dwa nowe utwory, między innymi cover przeboju „Copacabana”. Również w 2005 roku Lear zaczęła występować jako członek jury we włoskiej edycji Tańca z gwiazdami.

W lipcu 2006 otrzymała prestiżową nagrodę Chevalier dans l’Ordre National des Arts et des Lettres od francuskiego Ministra Kultury za swój udział w rozwoju sztuki francuskiej. W październiku 2006 dzięki wytwórni Dance Street wydano album With Love. Zawierał on standardy jazzowe zinterpretowane przez Amandę, między innymi „My Baby Just Cares for Me”, „Déshabillez-moi” i „C’est magnifique”. W niektórych krajach Europy wydano album na początku 2007 roku, a w 2008 ukazała się we Włoszech jego specjalna reedycja. W marcu 2009 Lear zadebiutowała jako aktorka teatralna w dobrze przyjętej sztuce Panique au Ministère. Kolejny studyjny album piosenkarki, zatytułowany Brief Encounters, ukazał się w październiku dzięki niezależnej wytwórni. Pierwszym singlem została piosenka „Someone Else’s Eyes”, a już kilka miesięcy później wydana została następna płyta, Brand New Love Affair, zawierająca wyłącznie taneczne utwory. W tym samym roku Amanda wydała swoją autobiografię.

Wiosną 2011 ukazał się singel i teledysk „Chinese Walk”, a w styczniu 2012 ukazał się najnowszy album, I Don’t Like Disco, promowany następnym singlem, „La Bete et la Belle”. Jesienią Amanda pojawiła się jako modelka na pokazie kolekcji Jean-Paul Gaultiera, a następnie występowała w dwóch kolejnych sztukach wystawianych w paryskich teatrach, Lady Oscar i Divina. W 2014 roku ukazał się jej album My Happiness, zawierający wyłącznie utwory z repertuaru Elvisa Presleya. Już od początku swojej kariery Amanda Lear uważana jest za transseksualistę. Przyczynia się do tego bardzo niski, wręcz barytonowy głos, duży jak na kobietę wzrost (ok. 180 cm) oraz męskie rysy twarzy. Te spekulacje ciągną się do dziś, chociaż sama Lear od połowy lat 70. wielokrotnie temu zaprzeczała, tłumacząc, że był to celowo obmyślony chwyt reklamowy i dobry sposób na nadanie rozpędu jej karierze, który wymyśliła wraz z Salvadorem Dalí. Na początku kariery uważana była nawet za mężczyznę przebranego za kobietę – te pogłoski ucichły jednak szybko po tym, jak wzięła udział w rozbieranej sesji dla Playboya. Jednak legendarna angielska transseksualistka i modelka, April Ashley, w swojej autobiografii April Ashley’s Odyssey wspomina, że pracowała z Amandą w paryskim klubie Carrousel w późnych latach 50. Według niej Lear była wówczas dwudziestokilkuletnim mężczyzną, nazywała się Alain Tapp, jednak występowała na scenie jako drag queen o pseudonimie Peki d’Oslo. Pseudonim ten mógł mieć odniesienie do euroazjatyckich korzeni Amandy: zawierał w nazwie skojarzenia z Pekinem – miastem azjatyckim i europejskim, Oslo. April Ashley twierdzi też, że kiedy Alain Tapp (Peki d’Oslo) zmienił swój pseudonim na Amanda, przekonał starszego szkockiego mężczyznę do zawarcia z nim małżeństwa za 50 funtów, by w ten sposób otrzymać brytyjskie obywatelstwo. Ashley uważa także, jakoby Amanda i Dalí poznali się nie w połowie lat 60, ale już w 1958 lub 1959 roku, kiedy Lear jeszcze pracowała w klubie Carrousel jako drag queen. Przypuszczenia, jakoby Lear była transseksualistą, potwierdza też niemiecka transseksualna piosenkarka i aktorka Romy Haag w swojej autobiografii Eine Frau und mehr, wydanej w 1999 roku. Tak jak Ashley, Haag pisze, że pierwszy raz poznała Amandę jako Peki d’Oslo w Carrousel oraz że obie pracowały jako drag queen w klubie Chez Romy w Berlinie we wczesnych latach 60. Plotki na temat operacji zmiany płci potwierdza również menadżer muzyczny Simon Napier-Bell, wysłany przez swoich wydawców do Paryża, by dokonać nagrań z Amandą Lear. Napier-Bell wyznaje, że poznał Amandę wiele lat wcześniej jako Peki – chłopca o azjatyckim wyglądzie, w gejowskim barze Gigolo w połowie lat 60. w Londynie. Uważa się również, że imię i nazwisko Amandy powstało z połączenia angielskiego słowa „a man” (mężczyzna, człowiek) oraz nazwiska jej mentora (Dalí). Inni uważają, że pochodzi od francuskiego wyrażenia „l’amant Dalí”, co oznacza „kochanka Dalego”. Niektóre źródła podają nawet, że to właśnie Dalí sfinansował Amandzie operację zmiany płci, która rzekomo miała się odbyć w Casablance w Maroku w 1966 roku. Co ciekawe, w słowach do piosenki „Fabulous (Lover, Love Me)” z 1979 roku Amanda Lear niemal przyznaje się do operacji zmiany płci. Piosenkarka śpiewa: „Chirurdzy zbudowali mnie tak dobrze, że nikt nie powiedziałby, że kiedyś byłam kim innym”. Później wyznaje też: „A kiedy przyjrzysz się mojemu życiu, to odkryjesz powód, dla którego chcę to wszystko zostawić za sobą”. Słowa te pokrywają się z rzeczywistymi faktami, gdyż artystka niechętnie rozmawia na temat swojej przeszłości. Podobne kontrowersje wzbudza tekst do piosenki „I’m a Mistery” z 1987 roku. Prowokacyjny jest już sam tytuł. Na pierwszy rzut oka wydaje się, że jest on błędny i prawidłowo powinien być zapisany „I’m a Mystery”. Tymczasem istnieją teorie, iż słowo „mistery” w tytule miałoby się kojarzyć z angielskim słowem „mister”, co nasuwa sugestie na temat rzekomej operacji zmiany płci. Poza tym, słowa piosenki również stymulują słuchacza do myślenia w tym kierunku. Do obiegu trafił także skan odpisu aktu urodzenia Amandy Lear, który potwierdza pogłoski o zmianie płci. Według materiału, Lear urodziła się 18 czerwca 1939 roku w Sajgonie jako Alain Maurice Louis René Tap. Pierwszym, i ostatnim jak do tej pory, mężem Amandy Lear był Alain-Philippe Malagnac d’Argens de Villele, którego poznała w 1978 roku (był on biseksualistą). Pobrali się rok później w Las Vegas. Małżeństwo zakończyło się po 21 latach, kiedy to w 2000 roku Alain-Philippe zginął w pożarze ich domu. Przez wiele lat Amanda była najbliższą przyjaciółką Salvadora Dalí, jego powierniczką i protegowaną, choć nigdy nie był to związek intymny. Amanda Lear i słynny hiszpański malarz oficjalnie poznali się w 1965 roku w jednym z paryskich klubów nocnych. Już na początku ich znajomości zawiązała się między nimi szczególna przyjaźń, która trwała nieprzerwanie aż do śmierci artysty w roku 1989. Przez ten okres piosenkarka towarzyszyła mu oraz jego żonie podczas wycieczek. Spędzała każde lato z malarzem w jego domu w Cadaqués w Katalonii. Dalí służył jej jako mentor: podróżując z nim odkrywała bogate zbiory wielu europejskich muzeów, bywała na paryskich salonach, chadzała do modnych nowojorskich restauracji, zwiedziła jego ojczysty kraj. Poznała wielu interesujących ludzi, między innymi Andy’ego Warhola. Amanda z kolei zaznajomiła go z twórczością artystów młodszego pokolenia, przybliżyła mu ich dorobek w dziedzinie sztuki, fotografii, mody czy muzyki. W latach 80. Amanda wydała książkę zatytułowaną My Life with Dalí. Była to autobiografia dająca szczegółowy i intrygujący wgląd w życie malarza i jego muzy. Lear romansowała też z artystami takimi jak Brian Jones z zespołu The Rolling Stones, David Bowie i Bryan Ferry. Znała się również z Pablo Picasso.

Albumy:

1977: I Am a Photograph

1978: Sweet Revenge
1979: Never Trust a Pretty Face
1980: Diamonds for Breakfas
1981: Incognito
1982: Ieri, oggi
1983: Tam-Tam
1986: Secret Passion
1989: Uomini più uomini
1989: Tant qu’il y aura des hommes
1989: Super 20
1991: The Collection
1993: Cadavrexquis
1995: Alter Ego
1998: Back in Your Arms
2000: Made of Blood & Honey
2001: Heart
2003: Tendance
2005: Forever Glam!
2005: Amanda Lear Sings Evergreens
2006: The Sphinx – Das beste aus den Jahren 1976-1983
2006: With Love
2009: Brief Encounters
2009: Brand New Love Affair
2012: I Don’t Like Disco
2014: My Happiness

tekst źródłowy z wikipedii